Mai vàng thuộc họ Ochnaceae, có tên khoa học Ochna integerima, là cây đa niên, có thể sống trên một trăm năm, gốc lớn rễ lồi lõm, thân xù xì, cành nhánh phổ biến, lá mọc xen. Ngoài bỗng dưng, cây mai tự rụng lá vào mùa Đông và ra hoa vào mùa Xuân. Do đó, tiên sư cha chúng ta đả lảy hết lá vào tháng chạp âm lịch, để thúc đẩy mai đại lộc ra hoa rộ vào dịp tết
Nguyên đán.
– Hoa mai thường mọc ra trong khoảng nách lá, mới đầu là một hoa to, gọi là hoa cái, có vỏ lụa (vỏ trấu) bọc bên ngoài. Lúc vỏ lụa bung ra, thì xuất hiện một chùm hoa con, từ một nụ tới mười nụ, vững mạnh rất nhanh, độ bảy ngày sau là nở. Trong chùm hoa này, hoa lớn nở trước hoa nhỏ nở sau, tới vài ba ngày mới nở hết. Mỗi hoa bên ngoài có 5 đài màu xanh, bên trong có 5 cánh màu vàng, ở giữa là một chùm nhụy mang phấn màu xậm hơn.
Thường hoa nở 3 ngày thì tàn. Ngày thứ nhất, 5 cánh và chùm nhụy xoè thẳng ra rất đẹp! Ngày thứ 2, 5 cánh vảnh lên và chùm nhụy dụm lại. Qua tới ngày thứ ba, 5 cánh khởi đầu rơi lở tở theo chiều gió, hoa tàn.Hoa nào đậu thì bầu noãn phình to lên và kết hạt. Hạt non màu xanh, hạt già màu đen, hạt chín rụng xuống đất, mọc lên cây con. Cây con vài ba năm sau mới ra hoa bói lần Việc ban đầu và cứ thế tiếp diễn, mỗi năm mỗi ra hoa. Đó là chu kỳ của cây mai, cây mai vàng cò có rộng rãi loại, rất phổ biến.
=== > Xem thêm: Kinh nghiệm chăm nom mai cúc thọ hương bến tre
– Mai vàng 5 cánh là cây mai đại diện cho toàn bộ các loài mai, vì lúc nghe kể đến mai, là phần lớn chúng ta hình dong cây mai vàng 5 cách cổ truyền này. Theo tục lệ, Tết tới, nhà nào cũng bác mai, với lòng mong đợi được một năm đầy may mắn, vui tươi hạng phúc! Mai vàng 5 cán còn chia ra:
+ Mai sẻ: Là một loại mai chuyên mọc ở những vùng cát trắng gần biển. Loại mai này có thân suôn thẳng và tròn và trổ bông thưa thớt. Nếu như chúng trổ năm cánh thì gọi là mai sẻ, còn ví như có hơn năm cánh thì đúng là loại mai động. Mai sẻ mọc tản mát từ các thức giấc từ Quảng Bình, Quàng Trị vào tận các vùng duyên hải thuộc miền trung và có lúc thấy chúng ở các vùng đồi cát trắng thuộc miền nam như Tây Ninh, Đồng Nai, Biên Hòa.
+ Mai châu: Còn gọi nôm na là mai “trâu” vì hoa lớn và rất phổ quát, mọc khắp nơi ở miền Nam, có nơi mọc thàng rừng, cả núi như Mai Lĩnh, nhưng không sai hoa bằng mai sẻ. Cây mai này có hoa 5 cánh màu vàng tươi rất đẹp, rất được yêu thích để bác trong ba ngày Tết.
+ Mai liễu: Là cây mai vàng 5 cánh thường, nhưng cành nhánh mềm mại, quằn quại, rũ xuống như vây liễu. Hoa nở đầy cành phơ phất theo chiều gió, trông thật là nên thơ!.
+ Mai chùm gởi: Là cây mai có thân cứng, ở đầu cành nổi lên những khối u lớn, giống như
chùm gởi. Ở chung vòng quanh khối u, mọc chi chít đầy tược non, đầy nụ hoa, lúc nở thành một bó hoa lớn to trông thật đẹp. Có người còn gọi là “mai vương” vua các loài mai, hoặc mai “tỳ bà”, được trồng các vườn mai.
+ Mai thơm, Mai hương, Mai ngư: Cũng là cây mai 5 cánh thường, nhưng hoa có mùi thơm nhẹ nhàng, phảng phất lâng lâng, làm cho tâm hồn người thưởng thức càng thêm ham thích vui xuân ! Mai thơm Huế rất quí, mắt nhặt, sai bông, cánh dày, lâu tàn. Đặc biệt là cây mai này có lá non màu xanh chứ không hề là màu nâu đỏ hoặc hồng như các loài mai khác. Loại mai thơm ở Bến Tre cũng có. Tết vào vườn mai luôn luôn phảng phất có mùi hương thơm nhẹ.
+ Mai cánh nhọn: Mai cánh nhọn là cây mai vàng 5 cánh, có nụ hoa nhỏ và dài, nên nở ra cánh nhọn như hình ngôi sao. Do cánh hở, nên không mấy đẹp, ít được yêu thích, nhưng cũng rất sai hoa.
+ Mai cánh tròn: Là cây mai vang 5 cánh lớn, tròn, kín, đẹp, rất dể thương. Đa ố đều thích cây mai này,có người còn quí hơn cây mai phổ quát cánh, phổ biến màu, nhất là người Trung Hoa, Tết đến sắm sắm loại mai này về bác bỏ trong nhà.
+ Mai cánh dún: Đây là cây mai vàng 5 cánh to, đẹp, dún lại như có ren chung quanh, xem rất lạ mắt, dược rộng rãi người ưa chuộng trồng để chơi hoa. Cây này cũng sai hoa, Tết nở đầy cành phơ phất như đàn bướm vàng tung bay.
=== > Xem thêm: Nhận định về loài hoa mai phú quý
+ Mai rừng Cà Ná, Mai rừng Bình Châu: Đây là cây mai hoang dại, mọc tại khu rừng Cà Ná, Bình Châu, cũng thuộc họ mai, cây thân nhỏ èo uột, cành rất giòn, lá hình bầu dục, có răng cưa mịn, màu xanh bóng nhoáng, rờ thấy trơn chứ ko thấy nhám như lá mai thừơng. Hoa 5 cánh màu vàng nhạt, cuống tương đối dài và có màu tím tím. Cây mai rừng này không mấy đẹp, nhưng cũng là cây mai lạ.
+ Mai Vĩnh Hảo: Cây mai này do ông Kha Linh Vũ ( Qui Nhơn) giới thiệu, cũng là cây mai hoang dã mọc ở vùng núi Vĩnh Hảo. Gần Tết, người ta chặt đem về cắm ở bãi cát dưới đầu sông Dinh, thị xã Phan Rang để bán. Đặc điểm cây mai này rất nặng, có thể gấp rưỡi mai thường khác, nên gọi là “mai đá”. Thân thật cứng, cành nhỏ, giòn, dễ gãy,lá nhỏ, lúc non màu xanh, trong như giấy. Hoa lớn, cánh phẳng, từ 12 – 16 cánh màu vàng rất đẹp và lâu tàn.
+ Mai chuỷ Hốc Môn: Đây là cây mai mới xuất hiện ở Hội Hoa Xuân đô thị năm 1994. Cũng thuộc họ mai, là cây mai rừng, loại mai đực, thân màu nâu, cuống lá rụng để dấu rất lớn, nên dể tháp ghép với các loại mai khác. Lá to dài màu xanh bóng, chung quanh quéo có răng mịn. Hoa chùm dạng chủy như hoa điệp ta, màu vàng, nẹn gọi là mai chủy. Cây mai này ra hoa không đẹp lắm, nhưng là cây mai mới.
+ Mai lá quắn: Mai quắn, do lá lớn xoáy quắn lại rất lạ, hoa 5 -7 cánh lớn, nở xoè lớn nhưng 5 cánh cong cong trở lên như lòng thuyền, ngoài đầu hơi đo đỏ, khá đẹp, nhụy cái lớn rất dài.
– Mai sẻ là cây mai vàng 5 cánh nhỏ, nên goi mai sẻ. Nhưng đặc biệt là cây mai này có hoa chùm, rất sai hoa.Tết đến, hoa tấp nập đầy cành, vàng tươi , lấp lánh, trông rất đẹp mắt.